در دوران جنگ ویتنام فندک زیپو یکی از پرکابرد ترین ابزار ها در ارتش آمریکا محسوب می شد.
بعد از کلاه‌خود های جنگی امریکایی، نمادین ترین آثار به جا مانده از جنگ ویتنام فندک های زیپویی هستند که روی بدنه آن ها شعار های تراژیک، کمدی سیاه، عصیانگرانه و حتی میهن پرستانه حک شده است.
فندک های زیپو سابقه طولانی در ارتباط با ارتش آمریکا دارند.
درخشش کمپانی زیپو در جریان جنگ جهانی دوم و تولید فندک های زیپو برای ارتش امریکا به طور “انحصاری” غیر قابل انکار است؛فندک های زیپو در طول جنگ ویتنام نیز شکل منحصر به فرد و نمادینی به خود گرفت.
بسیاری از تصاویر و شعار هایی که رو بدنه ی این فندک ها نقش بسته، بخشی از اتفاقات جنگ را روایت می کند.
جنگ زیپو
واقعیت این است که فندک های زیپو فراتر از یک فندک فلزی ساده است و تجربه جنگ در بدنه ی این فندک ها نقش بسته است و نماد قهرمانی ها، غرور، درد و فاجعه ی سربازان و انسان های درگیر در جنگ ویتنام است.
در جریان جنگ ویتنام، “Zippo” به دلیل شعله ی منحصر به فرد خود به لغت نامه نظامی جنگ راه خودش را پیدا کرده بود و از آن به عنوان سلاح نیز استفاده می شد؛ از آتش زدن هویج گرفته تا به آتش کشیدن دهکده ها، کلبه ها، روستاها و مخفیگاه های دشمن؛ و این ماموریت ها به عنوان ماموریت زیپو شناخته می شد و فرمانده هایی که در انجام این ماموریت ها نقش داشتند نیز “جوخه ی زیپو” لقب گرفتند.
تانک های شلیک کننده جنگنده ویتنام M-67 و نفربرهای زرهی M-132 ارتش، معمولاً “Zippos” یا “Zippo tracks” نامیده می شدند و هنگامی که اشتعال الکتریکی آن ها به درستی کار نمی کرد، ارتش برای اشتعال سوخت ناپالم apc از زیپو استفاده می کردند.
در واقع، برخی از مردم کل عملیات آمریکا در ویتنام را “جنگ زیپو” نامیدند چرا که همه ی آتش سوزی ها در روستاها و دهکده ها با استفاده از زیپو انجام می شد.
فندک ویتنام، نماد اعتراض به نا عدالتی
جنگ ویتنام از اولین جنگ هایی بود که با مخالفت گسترده مردم رو به رو شد.
در دهه ی 50، 60 و 70 در ایالت متحده امریکا اعتراضات اجتماعی گسترده ای بر علیه این جنگ شکل گرفت. جنبش حقوق مدنی، هیپی ها، شورش راک اند رول و جنبش ضد جنگ نمونه هایی از این اعتراضات به جنگ ویتنام بود.
در جریان این جنگ بسیاری از مردان و جوانان ناخواسته وارد جنگی شدند که هیچ علاقه ای به حضور در آن نداشتند.
تند ترین شعار های حک شده بر روی فندک های زیپو متعلق به این گروه از افراد است.
رایج ترین حکاکی ها شامل نقشه های ویتنام، مکان ها، تاریخ ها، نماد صلح، ماری جوانا و زنان برهنه بود.
نجات جان سرباز آمریکایی با فندک زیپو
زیپو در جنگ ویتنام یکی از همراهان همیشگی سربازان بود. سربازان برای به تصویر کشیدن آنچه که بر آن ها گذشته بود و رساندن آن به دست آیندگان از فندک های زیپو استفاده کردند و این فندک ها نیز به خوبی رسالت خود را انجام دادند.
بر روی یکی از فندک های متعلق به جنگ ویتنام، جای برخورد یک گلوله به چشم میخورد که جان صاحبش را از مرگ نجات داده است.
که هم اکنون این فندک در موزه زیپو نگهداری می شود.
این فندک ها مناسب ترین وسیله برای ثبت کردن و نشان دادن اعتراضات به دولت آمریکا و بی عدالتی های این کشور در جریان یک جنگ نابرابر بود و شاید بتوان گفت زیپو از این طریق آلودگی ها و مصیبت ها جنگ ویتنام را از خود زدود.
امروزه آثار جنگ ویتنام بر روی تمام فندک های زیپو دیده می شود.
بسیاری از این زیپو های حکاکی شده پس از پایان جنگ، جان سالم به در برده اند و با مبالغی هنگفت بین کلکسیونر های زیپو خرید و فروش می شوند.
